Miasto Hrubieszów

Miejska Biblioteka Publiczna w Hrubieszowie oraz Instytut Pamięci Narodowej w Lublinie

zapraszają na promocję książki

 Ukraińskie podziemie na Lubelszczyźnie
w okresie okupacji niemieckiej 1939-1944

 oraz spotkanie z jej autorem dr. Mariuszem Zajączkowskim

 Spotkanie poprowadzi dr Mariusz Sawa

 11 marca 2016 r. godz. 17.00

sala GotArt Hrubieszowskiego Domu Kultury

WSTĘP WOLNY

 Podczas spotkania będzie możliwe nabycie publikacji.

Mariusz Zajączkowski, Ukraińskie podziemie na Lubelszczyźnie w okresie okupacji niemieckiej 1939–1944, wyd. IPN i ISP PAN, Lublin–Warszawa 2015, ss. 504.

 Książka Mariusza Zajączkowskiego to spójny obraz działalności OUN-B i UPA na wschodniej Lubelszczyźnie w latach II wojny światowej. Główną oś narracji stanowią wydarzenia z lat 1943–1944: antypolskie wystąpienia banderowskiej partyzantki, ukraińskich samoobron czy złożonych z Ukraińców formacji wartowniczych, policyjnych i wojskowych w służbie niemieckiej z jednej strony, z drugiej zaś szczególnie silne na tym terenie działania odwetowe AK i BCh wobec ludności ukraińskiej. Związane z nimi tragiczne losy polskich i ukraińskich chłopów, głównie z okolic Hrubieszowa (m.in. mieszkańców Prehoryłego, Sahrynia, Tarnoszyna, Bereścia, Smoligowa czy Łubcza), urosły do rangi symbolu polsko-ukraińskiego konfliktu pamięci. Wydarzenia te zostały ukazane w szerokim kontekście: polityki narodowościowej władz II RP, okupanta niemieckiego, „antypolskiej akcji” OUN-B i UPA na Wołyniu i w Galicji Wschodniej, w końcu działalności podziemia komunistycznego i partyzantki sowieckiej. W książce jest też mowa o walce ukraińskiego podziemia z partyzantką sowiecką i Niemcami. Autor książki dostarczając istotnych argumentów szeroko polemizuje z ustaleniami niektórych przedstawicieli ukraińskiej historiografii. Udowadnia m.in. brak związku między pojedynczymi od wiosny 1942 r. do zimy 1942/1943 r. antyukraińskimi wystąpieniami polskiego podziemia na Lubelszczyźnie, a rozpoczętą na początku 1943 r. przez podziemie ukraińskie akcją depolonizacyjną na Wołyniu czy, że Chełmszczyzna była trzecim i jednocześnie ostatnim po Wołyniu i Galicji obszarem, na którym OUN-B i UPA przeprowadziły zaplanowaną akcję depolonizacyjną.

Dr Mariusz Zajączkowski (ur. 1974) – historyk, politolog, pracuje w Instytucie Studiów Politycznych PAN oraz w Oddziałowym Biurze Edukacji Publicznej IPN. Członek powstałego w 2015 r. Polsko-Ukraińskiego Forum Historyków. Specjalizuje się w dziejach stosunków polsko-ukraińskich i działalności ukraińskiego podziemia na byłych i obecnych ziemiach Polski w okresie II wojny światowej i we wczesnych latach powojennych. Autor monografii Ukraińskie podziemie na Lubelszczyźnie w okresie okupacji niemieckiej 1939–1944 (2015) nominowanej do nagrody im. Oskara Haleckiego w kategorii najlepsza książka naukowa poświęcona dziejom Polski i Polaków w XX wieku w ramach VIII edycji konkursu Książka Historyczna Roku. Współredaktor tomu studiów Giedroyc a Ukraina. Ukraińska perspektywa Jerzego Giedroycia i środowiska paryskiej „Kultury”. Studia (red. M. Semczyszyn, M. Zajączkowski, 2014). Współautor teki edukacyjnej IPN Stosunki polsko-ukraińskie w latach 1939–1947 (oprac. A. Jaczyńska, G. Motyka, M. Zajączkowski, 2002). Autor wystawy Polacy-Ukraińcy 1943–1945: „Antypolska akcja” OUN i UPA Bandery/rzeź wołyńsko-galicyjska w dokumentach ukraińskich (2013). Z ważniejszych artykułów opublikował m.in.: Propagandowe uzasadnienie akcji „Wisła” w ówczesnej prasie polskiej (Akcja „Wisła”, red. J. Pisuliński, 2003), Sprawa agenturalno-śledcza kryptonim Zabiała. Kulisy procesu Jana Szpontaka „Zalizniaka” (Służby bezpieczeństwa Polski i Czechosłowacji wobec Ukraińców (1945–1989). Z warsztatów badawczych, red. G. Motyka 2005); Spór o Wierzchowiny. Działalność oddziałów Akcji Specjalnej (Pogotowia Akcji Specjalnej) NSZ w powiatach Chełm, Hrubieszów, Krasnystaw i Lubartów na tle konfliktu polsko-ukraińskiego (sierpień 1944 r.–czerwiec 1945 r.), „Pamięć i Sprawiedliwość” 2006, nr 1(9); Drogi do porozumienia między polskim i ukraińskim podziemiem niepodległościowym w latach 1945–1947 (Od zniewolenia do wolności. Studia historyczne, red. A.F. Baran, 2009).

źródło: MBP w Hrubieszowie